Do các phát hiện mới của khoa học, nên khái niệm giao tử có ít nhiều mở rộng so với các "chuẩn" nói trên.

• Ở rất nhiều loài thực vật, giao tử không phải là tế bào hoàn chỉnh. Chẳng hạn ở cây Hạt kín: tinh tử (♂) gồm 2 nhân đực hình thành từ nhân sinh sản đơn bội (n) phát sinh trong hạt phấn khi ống phấn nảy mầm; còn noãn (♀) thì lại là tập hợp gồm 2 nhân cực và 1 trứng (tức noãn theo nghĩa chuẩn) nằm trong túi phôi thuộc lá noãn.[8] Do đó, xảy ra sự thụ tinh kép mà nhiều bạn đã biết (hình 3), là quá trình độc đáo của riêng các cây có hoa, do Sergei Nawaschin, Grignard (Nga) và Léon Guignard (Pháp) độc lập nhau cùng phát hiện.[11]

Kết quả là thụ tinh không theo sơ đồ chung: ♂n + ♀n = 2n, mà biến dạng thành: ♂(n + n) + ♀(n + n + n) = 2n (phôi) + 3n (nội nhũ).

• Trong trường hợp cơ thể bố/mẹ là thể tự đa bội (xem mục này ở trang thể đa bội), thì giao tử có khi lại là tế bào 2n hoặc 3n v.v. Như ở lúa mì hiện nay (Triticum aestivum) thực chất là loài lục bội (6n) với ba bộ NST, nếu kí hiệu chẳng hạn = AABBCC, thì giao tử của nó là ABC.[1], [12]
• Trong trường hợp cơ thể bố/mẹ là thể dị đa bội (xem mục này ở trang thể đa bội), thì giao tử lại chứa bộ nhiễm sắc thể đơn bội của 2 loài khác nhau. Ví dụ: khi lai cải củ (Raphanus) có 2n1 = 18B với cải bắp (Brassica) có 2n2 = 18R, thì thu được con lai có bộ nhiễm sắc thể là n1 + n2 = 9B + 9R. Đa bội hoá con lai đã thu được thể song lưỡng bội có bộ nhiễm sắc thể = 18B + 18R, thì giao tử của thể song lưỡng bội lại là 9B + 9R (xem thêm công trình của Georgi Karpechenko).[13]

                                          * * *

Tóm lại, giao tử là một đơn vị cấu trúc sinh học hoàn chỉnh, có thể trực tiếp tham gia thụ tinh để tạo thành hợp tử. Cấu trúc này thường là một tế bào hoặc tập hợp các nhân sinh sản có bộ nhiễm sắc thể bằng 1/2 bộ nhiễm sắc thể của tế bào sinh dục tạo ra nó.